یک سیستم برای مدیریت و کنترل دسترسی افراد به مکان ها یا منابع مختلف استفاده می شود که به عنوان گیت کنترل تردد یا اکسس کنترل شناخته می شود. این سیستم اطمینان حاصل می کند که فقط افراد مجاز به یک منطقه و یا منبع خاص، به آن دسترسی داشته باشند و با به کارگیری انواع تکنیک ها و فناوری ها از انجام این کار توسط افراد غیرمجاز جلوگیری می کند. در ادامه در مورد اکسس کنترل چیست، انواع تکنولوژی و کاربرد های آن به طور کامل توضیح داده خواهد شد.
اکسس کنترل چیست ؟
اکسس کنترل چیست ؟ در سیستم اکسس کنترل، هر فرد مجاز به دسترسی، یک هویت منحصر به فرد دارد که با استفاده از کارت‌های شناسایی، برچسب‌ها، علائم زیرپوستی، اثر انگشت یا اسکن صورت قابل تأیید است. سیستم اکسس کنترل تصمیم می گیرد که هر فرد با استفاده از این مؤلفه های هویتی به کدام منطقه یا منبع دسترسی داشته باشد.
انواع تکنولوژی اکسس کنترل
تکنولوژی های اکسس کنترل مطابق با الزامات مختلف و عوامل محیطی به کار گرفته می شوند. در ادامه به معرفی انواع تکنولوژی اکسس کنترل اشاره خواهیم کرد:
- سیستم کارت خوان: این سیستم ها از کارت های تشخیصی استفاده می کنند که در مخازن متمرکز شده اند تا داده های روی آنها را بخوانند. با ارسال و بازسازی اطلاعات هویتی مانند گیت ها یا خواننده های مجازی، دسترسی فرد به منطقه مورد نظر را تعیین کنید.
- سیستم تشخیص اثر انگشت: این سیستم ها از اثر انگشت شخص به عنوان عامل شناسایی استفاده می کنند. اثر انگشت‌های فردی با استفاده از فناوری تشخیص اثر انگشت ثبت و بررسی می‌شوند و در صورت مطابقت، ورود به منطقه تعیین‌شده اعطا می‌شود.
- سیستم تشخیص چهره: در این سیستم ها دوربین های تخصصی تصویر چهره افراد را ضبط و بررسی می کنند. ویژگی‌های خاص توسط الگوریتم‌های تشخیص چهره برای تعیین هویت یک فرد و در صورت تطابق با آنها اجازه دسترسی می‌دهد.
- سیستم کنترل از راه دور: این سیستم ها مدیریت از راه دور دسترسی به مکان ها و منابع مختلف را فراهم می کنند. کارت های هوشمند، تلفن های همراه، فناوری بلوتوث و اینترنت اشیا تنها تعدادی از تکنیک های به کار رفته در این سیستم ها هستند. این سیستم ها به کاربران امکان مدیریت از راه دور و تنظیم دسترسی از هر مکانی را می دهند.
- سیستم رمزنگاری: در این سیستم‌ها، اطلاعات هویتی فرد به صورت رمزگذاری شده انتقال می‌یابد. از روش‌های رمزنگاری متداول می‌توان به استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری قوی مانند AES (Advanced Encryption Standard) یا RSA (Rivest-Shamir-Adleman) اشاره کرد. با استفاده از رمزنگاری، امکان دسترسی غیرمجاز به اطلاعات هویتی فرد بطور مستقیم محدود می‌شود.
- تجزیه و تحلیل داده ها و سیستم های هوش مصنوعی: از طریق این سیستم ها، الگوها و رفتارهای غیرعادی با استفاده از تحلیل داده ها و الگوریتم های هوش مصنوعی کشف می شوند. به عنوان مثال، دسترسی غیرمجاز را می توان به طور خودکار بدون نیاز به اطلاعات هویتی با مطالعه الگوهای رفتاری کاربران مجاز و شناسایی الگوهای غیرعادی شناسایی و متوقف کرد.
علاوه بر این، این فناوری‌ها و رویکردها ممکن است همراه با گیت کنترل تردد مورد استفاده قرار گیرند. یک کارت خوان برای خواندن کارت های هویت، دوربین های تشخیص چهره برای شناسایی چهره ها و یک سیستم رمزگذاری برای انتقال امن داده ها چند نمونه از اجزایی هستند که می توانند در یک سیستم اکسس کنترل گنجانده شوند. این فناوری‌ها را می‌توان برای ساخت یک سیستم کنترل دسترسی چندلایه و قوی ترکیب کرد که می‌تواند دسترسی به مکان‌ها و منابع زیادی را کنترل کند.
کاربرد گیت کنترل تردد
اکسس کنترل (What is access control) در بسیاری از صنایع و محیط ها کاربردهای گسترده‌ای دارد و از مزایای مهم استفاده از آن بهره‌برداری می‌شود. در زیر، به برخی از کاربردها و فواید استفاده از اکسس کنترل اشاره می‌کنیم:
1.سازمان‌ها و شرکت‌ها: اکسس کنترل را می توان در سازمان‌ها و شرکت‌ها برای تنظیم دسترسی کارکنان به مناطق حساس، اتاق های حساس، خدمات فنی و سایر منابع استفاده کرد. این اقدام ضمن کاهش خطر سرقت یا نفوذ و کنترل دسترسی به اطلاعات حیاتی، امنیت فیزیکی محل کار را بهبود می بخشد.
- ساختمان‌ها و مجتمع‌ها: از گیت کنترل تردد می توان برای مدیریت و کنترل دسترسی به ورودی ساختمان، پارکینگ، آسانسور و سایر فضاهای عمومی در ساختمان ها و مجتمع ها استفاده کرد. این اقدام می تواند امنیت ساختمان را بهبود بخشد، ترافیک ورودی-خروجی را محدود کند و به جلوگیری از دسترسی ناخواسته کمک کند.
- صنعت و کارخانجات: گیت کنترل تردد را می توان در صنایع و کارخانه ها برای محدود کردن دسترسی به مکان های خطرناک، اطمینان از ایمنی و امنیت افراد، مدیریت ورود و خروج تجهیزات و کاهش خطر حوادث استفاده کرد. کیفیت، ایمنی و بهره وری عملیات تولید همگی با این کنترل افزایش می یابد.
- سازمان های آموزشی: از اکسس کنترل می توان در مؤسسات آموزشی برای کنترل دسترسی به کلاس های درس، آزمایشگاه ها، کتابخانه ها و سایر منابع آموزشی استفاده کرد. این اقدام دسترسی غیرمجاز را محدود می‌کند و کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که فقط افرادی که مجاز و دارای مجوز هستند به منابع دسترسی دارند. این امر امنیت فیزیکی و حفاظت از ابزارها، داده های محرمانه و منابع آموزشی را بهبود می بخشد.
- سازمان‌های بهداشتی و درمانی: گیت کنترل تردد را می توان در مؤسسات مراقبت های بهداشتی برای تنظیم دسترسی به اتاق های بیمارستان، انبارها، مراکز تحقیقاتی و سایر مکان های حساس مورد استفاده قرار داد. این اقدام امنیتی به محدود کردن دسترسی غیرمجاز، حفاظت از داده‌های خصوصی بیمار و حفاظت از اطلاعات حساس پزشکی کمک می‌کند.
- مکان های عمومی و تجاری: از کنترل دسترسی می توان برای مدیریت و کنترل دسترسی مشتریان، کارکنان و منابع در مکان های عمومی از جمله مغازه ها، هتل ها، تئاترها و رستوران ها استفاده کرد. این اقدام به کاهش جرایم مرتبط با سرقت، جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به منابع و افزایش امنیت فضای عمومی و تجاری کمک می کند.
اجزا و ویژگی سیستم اکسس کنترل
سیستم اکسس کنترل، از اجزا و ویژگی‌های مختلفی تشکیل شده است که به منظور مدیریت دسترسی به مناطق و منابع مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به برخی از اجزا و ویژگی‌های یک سیستم اکسس کنترل اشاره می‌کنیم:
دستگاه‌های شناسایی: این دستگاه‌ها شامل کارت‌خوان‌ها، اسکنرهای اثرانگشت، دوربین‌های تشخیص چهره و سایر حسگرها هستند. آنها وظیفه جمع آوری داده های شناسایی و انتقال آن به سیستم اصلی را بر عهده دارند.
سیستم مرکزی: این سیستم متشکل از سرور یا کنترل کننده اصلی است که مسئول پیگیری داده های هویت، اولویت های دسترسی و رویدادها است. سیستم مرکزی تصمیم می گیرد که آیا به فرد اجازه دسترسی بدهد یا خیر و با دستگاه های کنترل و شناسایی ارتباط برقرار می کند.
دستگاه‌های کنترلی: دستگاه کنترل تردد مانند دروازه‌ها، ترن‌استایل‌ها و دستگاه‌های قفل‌های الکترونیکی هستند که وظیفه کنترل فیزیکی دسترسی فرد به مناطق مختلف را دارند. آنها به دستور سیستم مرکزی عمل کرده و در صورت تأیید هویت فرد، دسترسی را امکان‌پذیر می‌سازند.
نرم افزار مدیریت: ارتباط بین سیستم مرکزی و مدیران سیستم توسط نرم افزار مدیریت سیستم اکسس کنترل فراهم می شود.
قوانین و مقررات مربوط به اکسس کنترل
به منظور اداره و کنترل فرآیند دسترسی به مکان‌ها و منابع متنوع، قوانین و مقررات مرتبط با کنترل دسترسی توسط تعدادی از سازمان‌ها و نهادها تدوین و اجرا می‌شوند. این سیاست‌ها و رویه‌ها با هدف افزایش امنیت، حفاظت از داده‌های خصوصی، مدیریت مناسب دسترسی و جلوگیری از دسترسی ناخواسته ایجاد شده‌اند. در ادامه، برخی از قوانین و مقررات مهم در این حوزه را بررسی می‌کنیم:
1. قانون حفاظت از اطلاعات شخصی: این قانون که در بسیاری از کشورها وجود دارد، قوانینی را برای حفاظت از اطلاعات شخصی افراد وضع می کند. این مقررات ممکن است شامل مواردی مانند تعریف دقیق اطلاعات شخصی، الزامات امنیتی برای نگهداری اطلاعات شخصی و محدودیت‌ها در دسترسی به این اطلاعات باشد.
2. استانداردهای امنیتی: بسیاری از سازمان ها و نهادهای امنیتی خاص خود را دارند که حاوی دستورالعمل ها و پیشنهاداتی برای اعمال اکسس کنترل به عمل می باشد. به عنوان مثال، استاندارد PCI DSS الزامات امنیتی را برای حفاظت از اطلاعات کارت اعتباری در بخش پرداخت های الکترونیکی مشخص می کند.
3. قوانین حفظ حریم خصوصی: در چندین کشور، قوانین حفظ حریم خصوصی جمع آوری، ذخیره و استفاده از داده های شخصی افراد را تنظیم می کند. این مقررات ممکن است بر نحوه مدیریت دسترسی به اطلاعات تأثیر بگذارد.